نارنگی صادراتی ایران

سهم نارنگی صادراتی ایران با کد تعرفه 080521 در بازار جهانی بیش از 2.5 میلیارد دلار است. براساس آمار فائو در سال 2012، 131 میلیون تن انواع مرکبات در جهان از 8.8 میلیون هکتار باغ با متوسط عملکردی معادل 14943 کیلوگرم در هکتار تولید شده است. تولید جهانی مرکبات به تفکیک ارقام مختلف بیانگر در صدر بودن تولید پرتقال و نارنگی با سهمی معادل 73 درصد از کل تولید این محصول در جهان می باشد.

متوسط مصرف سرانه پرتقال و نارنگی در جهان 12 کیلوگرم است. کشور چین به تنهایی 24 درصد تولید و 5.27 درصد سطح زیر کشت مرکبات جهان را به خود اختصاص داده است. بیشترین عملکرد این محصول با میزان 34118 کیلوگرم در هکتار متعلق به کشور ترکیه و کمترین آن با میزان 4875 کیلوگرم در هکتار متعلق به کشور نیجریه است. متوسط ضایعات در فرآیند تولید (مرحله برداشت و پس از برداشت) 8 درصد است.

تجارت مرکبات در جهان معادل 7.31 میلون تن است، به طور کلی حدود 70 درصد حجم و ارزش واردات و صادرات مرکبات در جهان به پرتقال و نارنگی اختصاص دارد. کشورهای روسیه، آلمان، فرانسه، هلند، انگلستان و عربستان صعودی به ترتیب، عمده ترین واردکنندگان پرتقال و نارنگی در جهان و کشورهای اسپانیا، آفریقای جنوبی، مصر، ترکیه، آمریکا، چین، مراکش و یونان به ترتیب، عمده ترین صادرکنندگان پرتقال و نارنگی در جهان هستند.

تاریخچه مرکبات

منشا مرکبات با یک تاریخ پر از جنجال و افسانه های جالب شناخته شده است. برخی از پژوهشگران بر این باورند که مرکبات بومی مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری آسیا بوده و منشاء آن بخش های خاصی از جنوب شرقی آسیا شامل چین، هند و مجمع الجزایر مالی می باشد. با توجه به نسخه های خطی قدیمی که در میان اسناد باستانی چینی پیدا شده اند.

اولین متونی که به مرکبات اشاره کرده اند مربوط به دوران تايو (Ta Yu) در حدود 2200 سال پیش می باشند یعنی زمانی که مرکبات و مخصوصا نارنگی و پوملو POMELO یا گریپ فروت چینی  ارزش بسیاری داشته و فقط در دربار امپراطوری استفاده می شده است.

مشخص شده است که خاستگاه لیمو در هند بوده و پرتقال و نارنگی بومی چین هستند. بعضی از گونه های مرکبات قبل از میلاد مسیح به مناطق غربی آسیا نظير عمان، ایران و فلسطین انتقال یافته است. گزارش شده است که اسکندر مقدونی 330 سال قبل از میلاد مسیح یکی از گونه های مرکبات به نام بالنگ را در ایران مشاهده کرد.

تقسیم بندی ارقام تجاری شده نارنگی و مراکز کشت آن در ایران

الف) نارنگی های شمال

نارنگی انشو، نارنگی یافا( کلمانتین)، نارنگی محلی شمال، نارنگی پیج، نارنگی تانجيلا، یونسی

ب) نارنگی های جنوب

 نارنگی کینو، نارنگی بندری(سیاهو)، نارنگی کلمانتین، کارا-مینولا و اورلاندو تانجلو

نارنگی ساتسوما Satsama mandarines ( انشو Unshi)

این نارنگی از معروف ترین نارنگی های زودرس در دنیاست که در سال 1309 وارد شمال ایران گردید و تا سال 1342 که سرمازدگی بسیار شدیدی در مرکبات شمال ایران رخ داد چندان موردتوجه نبود؛ با بروز سرمای مذکور وانتخاب ارقام مقاوم در مقابل سرما نارنگی انشو با تحمل 9- درجه سانتیگراد دما به عنوان مقاومترین رقم مرکبات در مقابل سرما در شمال ایران معرفی گردید .

این رقم در کشورهای اروپایی و آمریکائی به نام نارنگی ساتسوما نامیده می شود. بومی ژاپن است و از طریق ترکیه وارد کشور گردیده است و 80 درصد کل زیر کشت مرکبات ژاپن را این رقم تشکیل می دهد و بسیار خوش طعم و عطر و بدون بذر بوده دارای پوست نازک پرتقالی و براحتی از گوشت جدا میشود در صورتیکه بیش از حد برسد بین گوشت و پوست فضای خالی ایجاد و از خاصیت انباری آن می کاهد.

در ایران فقط در نوار ساحلی دریای خزر قابل پرورش است. زمان رسیدن آن در شمال ایران 15 مهر تا 15 آبان است . بهترین محل کاشت این رقم، شرق مازندران است. درختان از عرض رشد کرده و شکل چتری پیدا می کنند. درختان پرمحصول و بی تیغ بوده و میوه دارای پوست صاف و نازک، پرآب، نسبتا درشت، پخ با دم کشیده است.

نارنگی کلمانتین (یافا) (mandarines Clemantin ):

اندازه میوه آن در مقایسه با انشو متوسط بوده و برخلاف نارنگی انشو بذر دارد که از معایب این رقم بشمار می رود. ولی در سالهای اخیر سویه های استرین (strain) کم بذر تری نیز در اسپانیا حاصل شده است که کادو کس و کوهونا از آن جمله اند این نارنگی نیز منطقه شمال ایران را می پذیرد در بعضی از نقاط جنوبی کشور نظیر دلفارد، جيرفت و دامنه های خنک آن می تواند پرورش داده شود .

نارنگی کلمانتین در ایران ( يافا ) نیز نامیده می شود . رقمی است نسبتا مقاوم در مقابل سرما و نیازمند خاکهای سبک است در خاکهای سنگین میوه آن ریز و پوست کلفت و نیاز مبرم خصوصا در شرق مازندران به آبیاری دارد. تاریخ رسیدن میوه آن بعد از نارنگی پیج و انشو می باشد .

درختان کلمانتین میوه هایی با اندازه مختلف (قطر متوسط حدود ۵ سانتی متر) و با شکلی متغیر (اندکی پخ تا کروی یا کشیده و گاهی نیز هرمی فرم) تولید می کنند. ضخامت پوست در حد متوسط، نسبتا سفت و چسبیده به گوشت اما براحتی قابل پوست گیری است و تا بعد از بلوغ نیز حالت پف دار به خود نخواهد گرفت. رنگ گوشت نارنجی تیره، ترد، گوشتی و پرآب، شیرین و معطر است. از لحاظ زمان بلوغ رقمی زودرس محسوب می شود. درختان کلمانتین ضمن فشردگی تاج و پاکوتاهی، از محصول بالا و کیفیت خیلی خوبی نیز برخوردارند.

نارنگی پونکن (یونسی) (Puncan)

پونکن یکی از ارقام معروف نارنگی های بذردار و مبداء آن هندوستان است. بذر آن اولین بار در سال 1347 از ایالت فلوریدای آمریکا توسط آقای یونس ابراهیمی پژوهشگر مرکبات به ایران آورده شده است و پس از کارهای پژوهشی توسط ایشان به عنوان یک رقم مناسب معرفی شد و به همین دلیل به نام یونسی معروف شده است.

درختان این رقم قوی، بالارونده و سال آور است. خطر شکستن شاخه ها در اثر باد و برف سنگین وجود دارد. میوه ها در انتهای شاخه ها تولید می شود و از انواع نارنگی های گوشت دار بذردار و زودرس است میوه آن درشت تر از سایر ارقام نارنگی است و بازار پسندی آن بسیار خوب است.

از نظر زمان رسیدن جزو گروه ارقام زودرس نارنگی محسوب می شوند و بعد از نارنگی انشو وکلمانتین در شمال ایران می رسد شکل میوه گرد پخ، دارای ناف کوچک، پوست کلفت و صاف است. رنگ گوشت نارنجی و مزه ای نسبتا دلچسب و معطر دارد. این رقم نسبت به اغلب نارنگی ها مقاومت کمتری به سرما دارد.

نارنگی پیج (Page)

میوه آن پهن و گرد به رنگ پرتقالی متمایل به قرمز ، خوش فرم دارای پره های درشت و ترد است . پوست آن در مقایسه با انشو ضخیم ولی صاف و تعداد بذر زیاد و لپه ها به رنگ زرد است تنها عیبی که این نارنگی در شمال از خود نشان میدهد ترکیدگی میوه است که بررسی های انجام شده ارتباط آنرا با کمبود آب در تابستان و عناصر کمیاب نشان میدهد که در صورت رفع این مشکل یکی از ارقام خوب و پرمحصول در شمال ایران می باشد .

رقمی است زودرس ، بازار پسندتر و پرمحصول ولی از نظر خاصیت انباری و حساسیت، سرشاخ ها به سرما به نسبت ضعیف است . این رقم از تلاقی نارنگی کلمانتین با مینیولاتانجلو به دست آمده است. اندازه میوه در حد متوسط بوده و دارای شکل پخ تا نیمه کروی هستند. در هر میوه حدود ۱۰ پره وجود دارد. گوشت میوه به رنگ قرمز تیره، بافت ترد، آبدار و بسیار معطر و شیرین است. معمولا جدا شدن پوست از گوشت میوه به راحتی انجام نمی شود.

نارنگی کینو (پاکستانی) (Kinnow mandarius):

همان نارنگی معروف به پاکستانی است که سال ها به مقدار زیادی وارد کشور شده است پر آب ، شیرین ، گوشتی و دارای پوستی نازک است رنگ قرمز پرتقالی دارد و تعداد دانه آن زیاد است . دو رگی است بین نارنگی های کینگ (King) و ویلوليف ( Willow – leaf ) و پس از نارنگی محلی رقم دوم نارنگی در منطقه نوار مرکزی میباشد . این رقم از ارقام خوب پاکستان بوده و درختان آن بالا رونده، بی تیغ، پر محصول و میان رس است. اندازه میوه متوسط، کمی پخ، نوک و قاعده میوه پهن و کمی تورفته شده است. پوست نسبت به نارنگی ها چسبندگی بیشتری به گوشت دارد. پوست ظاهری خشن، چرمی، بسیار صاف و براق که گاهی نقاط فرورفته خیلی ظریفی به رنگ زرد مایل به نارنجی روی پوست میوه رسیده مشاهده می شود. گوشت به رنگ زرد نارنجی پررنگ، پرآب، سفت، با عطر عالی، است.

نارنگی اورلاندو :(Orlando tangelo)

دورگ گریپ فروت دانکن با نارنگی دانسی است و در سالهای 1344 – 1343 وارد ایران گردیده است درخت آن چتری و پرمحصول با برگهای قاشقی و برای تولید محصول بیشتر بهتر است با نارنگی محلی ودانسی به نسبت

10:1 کاشته می شود. شکلی گرد اما قدری تخت، میانرس، پرآب و تا حدی معطر، گوشتی و تعداد بذر آن زیاد و به گرما مقاوم است. در ناحیه مرکزی ایران کاشته می شود. اندازه درشت تا متوسط و شکلی گرد دارند. دارای پوستی به رنگ نارنجی تیره هستند. زمان رسیدن نارنگی اورلاندو اواخر آذر تا اواخر دی ماه است.

نارنگی مینولا (Minneola tangelo):

از دورگ گیری همان والدین اورلاندوتانجلو حاصل گردیده ولی شکل آن کشیده تر از اورلاندو و پر محصول میباشد. خوشرنگ در موقع رسیدن میوه و تعداد بذر آن در مقایسه با والدین کمتر است در سال های بین 1344 – 1344 وارد کشور شده است و یکی از ارقام نارنگی های معرفی شده در جنوب کشور می باشد .

یکی از فراوان ترین و محبوب ترین گونه tangelo می باشد. اندازه میوه بزرگ و پوستشان صاف و نارنجی مایل به قرمز است، قدری کشیده اند و دارای تعدادی دانه هستند و در انتهای ساقه قسمتی دکمه مانند دارند. میان رس و زمان رسیدن مینولا اواخر آذر تا اواخر دی ماه است. یکی از ارقام معروف شده در جنوب کشور می باشد (نارنگی مینولا بسیار شبیه تانجلو می باشد و به همین خاطر شناسایی این دو محصول سخت است و در نرخ گذاری با عنوان تانجلو یا انواع نرخ گذاری می شود).

میزان تولید نارنگی (تن) در سال ۹۴

در جدول زیر می توان میزان تولید نارنگی بطور متوسط در سال 1394 و میزان برداشت در ماه های مختلف سال را مشاهده نمود.

بیشترین میزان برداشت نارنگی در ماه های اول پاییز مربوط به نارنگی انشو می باشد و بیشترین میزان برداشت نارنگی در ماه های زمستان مربوط به نارنگی کینو و نارنگی سیاهو (بندری) و کلمانتین است.

شرکت بازرگانی سیراف به عنوان فعالترین شرکت در حوزه تامین و صادرات پیاز قرمز آمادگی خود را در زمینه فروش عمده و صادرات پیاز قرمز را اعلام می کند. پیاز صادراتی ایران به عنوان یکی از محصولات کشاورزی و غذایی اساسی در هر کشوری شناخته می شود.

بنابراین پیاز قرمز صادراتی در میان صادرکنندگان کشورهای مختلف از محبوبیت خاصی برخوردار است. لازم بذکر است صادرات پیاز نیازمند یک سری اصول و مراحل مطالبق با قوانین سال 2020 است. در صورت هرگونه سوال در خصوص صادرات پیاز با شماره 09123016416 تماس حاصل فرمایید تا از مشاوره رایگان ما بهره مند شوید. 

ما را در اینستاگرام دنبال کنید.